Peru ve Bolivya
Kısa bir Güney Amerika Macerası 4
Machu Picchu
|
Bir gün Ben Machu Picchu'dayken... |
Bir şehir düşünün ki 1400’lü yıllarda inşa edilmeye
başlanıyor, önemli bir yerleşim bölgesi haline geliyor ve ardından bilinmeyen
bir nedenle terk ediliyor ve bütün bunlar neredeyse bir insan ömrü kadar bir
sürede olup bitiyor. Sonra 400 yıldan fazla bir süre boyunca tamamen
unutuluyor. Üstelik Conquistador İspanyollar tüm bir ülkeyi efsanevi son İnka
hazinesini bulmak adına yerle bir ederken bu şehri fark etmiyorlar bile. Bu
kayıp şehrin yeniden keşfedilmesi ise ancak 1911 yılında gerçekleşiyor. Şehri
yeniden keşfeden Amerikalı tarihçi Hiram Bingham’ın kalıntılara ulaştığında
bulduğunu sandığı şehir ise peşinde olduğu Vilcapampa. Sonraları Vilcapampa
olmadığı anlaşılan ve ismi bile bilinmeyen bu “yeni” şehir yanı başındaki
dağdan ödünç alınan isimle anılıyor; Machu Picchu…
|
Hiram Bingham |
Machu Picchu –büyük olasılıkla- İnka İmparatorlarından
Pachacutec döneminde inşa edilmiş. Çiçek hastalığının, İspanyol
Conquistadorlardan önce şehre ulaşıp sakinlerinin çoğunu öldürdüğüne, geride
kalanların da şehri terk ettiklerine inanılıyor. Huayna veya Wayna Picchu
–Quechua dilinde genç zirve- ve Machu Picchu –yaşlı zirve- isimli iki dağın
arasındaki eyer biçimli sırtta kurulmuş olan kent çoğu zaman bulutlarla
gizlendiğinden ve 600 metre kadar aşağıdaki Urubamba vadisinden görülmesi mümkün
olmadığından İspanyollardan kurtulabilmiş.
İspanyollar’dan kalma pek çok el yazmasının okuduktan sonra,
işgalcilere 36 yıl direnen son İnka Kralı Manco Kapac’ın ormanın
derinliklerinde kurduğu Vilcapampa’dan haberdar olan Bingham bu şehrin peşine
düşüyor. 1911 yılında Bingham bölgedeki toprak sahiplerinden birinden aldığı,
yakınlardaki bir tepenin zirvesinde kalıntılar olduğuna dair bilgiden sonra, 11
yaşındaki bir Quechua yerlisinin rehberliğinde tepeye tırmandığında ancak şehri
buluyor. Şaşırtıcı olan yukarıda başka iki yerli tarafından karşılanması; polis
ve vergi memurlarından saklanan bu iki Quechua yerlisi birkaç yıldır
harabelerde yaşamaktaymış…
|
Hiram Bingham'ın objektifinden Machu Picchu, 1911 |
Machu Picchu’nun dünyanın ilgisini çekmesi ise National
Geographic dergisinin Nisan 1913 sayısının tamamını bu şehre ayırmasıyla
gerçekleşmiş.
Şehrin kuruluş amacı da ayrı bir gizem. Kimi araştırmacılara
göre İnka İmparatoru Pachacuti’nin ikameti için inşa edilmiş, kimilerine göre
de seçkinler ve üst düzey din adamları için... Diğer teoriler arasında; İnkalar
için önemli astronomik olayları araştırmak için kurulduğu veya yeni mahsullerin
denendiği bir tarım merkezi olduğu gibi düşünceler var.Hiram Bingham şehrin
geleneksel İnka “Güneş Bakireleri” nin –Virgins of the Sun- doğum yeri olduğunu
düşünmüş. Aclla denilen bu “seçilmiş” kadınlar Inka inancı doğrultusunda;
bekâret yemini etmiş ve tapınaklarda Mama Cuna adı verilen kadınların idaresi
altında yaşıyorlarmış. Kutsal ateşin yanmasının sağlanması, tören yemeklerinin
hazırlanması ve tören giysileri ve imparatorun giysilerinin dokunması ise
başlıca görevleriymiş…
|
Machu Picchu terasları |
Belki de tüm dünyadan binlerce gezgini bu coğrafyaya çeken
şey bu şehir hakkındaki gizem. Bir sürü teorinin ötesinde Machu Picchu
hakkındaki gerçeği bilen yok. Belki de bu yüzden, kapıdan geçip de terasları ve
gerçekten şaşılacak kadar iyi durumdaki 200 kadar yapıyı gördüğünüzde tuhaf,
açıklanması zor bir hisse kapılıyorsunuz. Sanki etrafınızdaki onca turist bir
anda yok oluyor ve yalnız kalıyorsunuz. Kalıntılar arasında dolaşmak, taşlara
dokunmak, bir zamanlar şehir halkının beslenmesi için tarım yapılan teraslarda
yürümek veya merdivenleri tırmanıp en sonunda hepimizin bildiği o klasik Machu
Picchu manzarasını çıplak gözlerinizle görmek oldukça heyecan verici bir
deneyim.
Gökyüzü bazen her iki zirveyi de görmenize izin verirken,
bazen zirvelerden birini ya da ikisini birden bir bulut tabakası kaplıyor. Ya
da aşağıdaki Urubamba nehriyle aranızda bir bulut katmanı giriyor. Eğer Bizim
gibi şanslıysanız bulutların bu tüm olası hareketlerini Machu Picchu’da
geçirdiğiniz birkaç saatte yaşıyorsunuz. Sonuçta zaman tükenip de geri dönüş
zamanı geldiğinde hissettiğiniz bu mekânın gerçekten çok özel olduğu ve burada
geçirdiğiniz o birkaç saati yaşamınız boyunca anımsayacağınız…
Machu Picchu hem UNESCO’nun Dünya Mirası listesinde hem de
Dünyanın Yeni Yedi Harikasından bir tanesi...
Günde yaklaşık 2000 kişi tarafından ziyaret edilen Machu
Picchu sabah 06:00 ile akşam 18:00 saatleri arasında açık ve giriş ücreti 124
N. Soles (40 USD civarı).
|
Ay Tapınağı |
Şimdiki aklım olsa; Cusco’dan Machu Picchu’ya günübirlik
gidip gelmek yerine bir gece Aguas Calientes’de konaklar sabah erkenden yukarı
çıkardım. Böylelikle Ay Tapınağı’na tırmanma şansım da olurdu. Wayna
Picchu’nun, Machu Picchu'dan 360 metre daha yüksek zirvesinde İnkalar
tarafından inşa edilmiş Ay Tapınağı (The Temple of the Moon) bulunuyor. Ay
Tapınağına Machu Picchu’dan başlayan bir patika ile tırmanabiliyorsunuz.
Patikaya girişe sabah 07:00 ve öğleden sonra 13:00 saatleri arasında izin var
ve günlük 400 kişiyle sınırlanmış. Tapınağa ulaşmak performansınıza ve
patikanın karabalıklığına göre 1 ila 2 saat sürüyormuş.
Machu Picchu'nun o bildik resminin çekildiği nokta
terasların en tepesinde yer alan "Watchman's Hut" isimli yapı.O
noktada Machu Picchu'da olduğunuzu ispat edecek resmi çektirebilmek için
sıranızı beklemeniz gerekiyor işte...
|
Intihuatana Kayası |
Kalıntılardaki ilginç yapılardan biri Intihuatana Stone
(Intihuatana Kayası). Araştırmacılar bu kayanın İnkalar tarafından astronomik
bir takvim veya saat olarak kullanıldığını düşünüyorlar. Ekinox'da, (21 Mart ve
21 Eylül'de) öğle saatinde, Güneş herhangi bir gölge bırakmaksızın sütunun tam
tepesinde yer alıyormuş... Antik şehirdeki diğer önemli yapılar; Güneş Tapınağı
ve Üç Pencereli Oda veya Tapınak. Güneş tapınağı şehirdeki tek dairesel yapı
–yarım daire şeklinde- ve tapınağın iki penceresinden doğu yönündekinden giren
güneş ışınları kış gündönümünde (21 veya 22 Aralıkta) tam olarak tapınağın
merkezindeki taşın üzerine düşüyormuş.
Yukarıda kalıntıların hemen yanında Machu Picchu Sanctuary
Lodge isimli bir otel var. Oda fiyatlarını görünce (gecelik 900-1300 USD +
yüzde 10 servis ücreti) web sitelerini incelemeye bile korkuyor insan ama
sitede belirttikleri yılbaşı programı muhteşem; yeni yılın ilk saatlerinde
Machu Picchu üzerinde güneşin doğuşunu izlemek… (www.sanctuarylodge.net )
Anımsadıkça gülümsediğim son sürpriz Machu Picchu dönüşü
zikzaklar çizerek aşağıya Aguas Calientes’e dönerken karayolunu dikine kesen
patikalardan koşarak inip, her dönüşümüzde önümüze çıkıp çığlıklar atarak ve ne
olduğunu anlayamadığımız bir şeyler söyleyerek bizleri selamlayan küçük Quechua
yerlisiydi... Yolun sonuna doğru “bak bu kez yetişemedi” derken Aguas Calientes
girişindeki köprüde karşımızda buluverdik ve aracımız bu 6-7 yaşlarındaki
çocuğun yolculardan bahşiş toplayabilmesi için durdu. Minibüsteki diğer
yolcularla birlikte çocuğu alkışlarken birkaç Soles vermeden de duramadık tabii
ki…
|
Eski bir 1000 Soles'lik banknot üzerinde Machu Picchu |
Etiketler: Güney Amerika, Peru, Seyahat