Peru ve Bolivya

Kısa bir Güney Amerika Macerası 4

Machu Picchu



Bir gün Ben Machu Picchu'dayken...


Bir şehir düşünün ki 1400’lü yıllarda inşa edilmeye başlanıyor, önemli bir yerleşim bölgesi haline geliyor ve ardından bilinmeyen bir nedenle terk ediliyor ve bütün bunlar neredeyse bir insan ömrü kadar bir sürede olup bitiyor. Sonra 400 yıldan fazla bir süre boyunca tamamen unutuluyor. Üstelik Conquistador İspanyollar tüm bir ülkeyi efsanevi son İnka hazinesini bulmak adına yerle bir ederken bu şehri fark etmiyorlar bile. Bu kayıp şehrin yeniden keşfedilmesi ise ancak 1911 yılında gerçekleşiyor. Şehri yeniden keşfeden Amerikalı tarihçi Hiram Bingham’ın kalıntılara ulaştığında bulduğunu sandığı şehir ise peşinde olduğu Vilcapampa. Sonraları Vilcapampa olmadığı anlaşılan ve ismi bile bilinmeyen bu “yeni” şehir yanı başındaki dağdan ödünç alınan isimle anılıyor; Machu Picchu…


Hiram Bingham
Machu Picchu –büyük olasılıkla- İnka İmparatorlarından Pachacutec döneminde inşa edilmiş. Çiçek hastalığının, İspanyol Conquistadorlardan önce şehre ulaşıp sakinlerinin çoğunu öldürdüğüne, geride kalanların da şehri terk ettiklerine inanılıyor. Huayna veya Wayna Picchu –Quechua dilinde genç zirve- ve Machu Picchu –yaşlı zirve- isimli iki dağın arasındaki eyer biçimli sırtta kurulmuş olan kent çoğu zaman bulutlarla gizlendiğinden ve 600 metre kadar aşağıdaki Urubamba vadisinden görülmesi mümkün olmadığından İspanyollardan kurtulabilmiş.

İspanyollar’dan kalma pek çok el yazmasının okuduktan sonra, işgalcilere 36 yıl direnen son İnka Kralı Manco Kapac’ın ormanın derinliklerinde kurduğu Vilcapampa’dan haberdar olan Bingham bu şehrin peşine düşüyor. 1911 yılında Bingham bölgedeki toprak sahiplerinden birinden aldığı, yakınlardaki bir tepenin zirvesinde kalıntılar olduğuna dair bilgiden sonra, 11 yaşındaki bir Quechua yerlisinin rehberliğinde tepeye tırmandığında ancak şehri buluyor. Şaşırtıcı olan yukarıda başka iki yerli tarafından karşılanması; polis ve vergi memurlarından saklanan bu iki Quechua yerlisi birkaç yıldır harabelerde yaşamaktaymış…


Hiram Bingham'ın objektifinden Machu Picchu, 1911
Machu Picchu’nun dünyanın ilgisini çekmesi ise National Geographic dergisinin Nisan 1913 sayısının tamamını bu şehre ayırmasıyla gerçekleşmiş.

Şehrin kuruluş amacı da ayrı bir gizem. Kimi araştırmacılara göre İnka İmparatoru Pachacuti’nin ikameti için inşa edilmiş, kimilerine göre de seçkinler ve üst düzey din adamları için... Diğer teoriler arasında; İnkalar için önemli astronomik olayları araştırmak için kurulduğu veya yeni mahsullerin denendiği bir tarım merkezi olduğu gibi düşünceler var.Hiram Bingham şehrin geleneksel İnka “Güneş Bakireleri” nin –Virgins of the Sun- doğum yeri olduğunu düşünmüş. Aclla denilen bu “seçilmiş” kadınlar Inka inancı doğrultusunda; bekâret yemini etmiş ve tapınaklarda Mama Cuna adı verilen kadınların idaresi altında yaşıyorlarmış. Kutsal ateşin yanmasının sağlanması, tören yemeklerinin hazırlanması ve tören giysileri ve imparatorun giysilerinin dokunması ise başlıca görevleriymiş…


Machu Picchu terasları
Belki de tüm dünyadan binlerce gezgini bu coğrafyaya çeken şey bu şehir hakkındaki gizem. Bir sürü teorinin ötesinde Machu Picchu hakkındaki gerçeği bilen yok. Belki de bu yüzden, kapıdan geçip de terasları ve gerçekten şaşılacak kadar iyi durumdaki 200 kadar yapıyı gördüğünüzde tuhaf, açıklanması zor bir hisse kapılıyorsunuz. Sanki etrafınızdaki onca turist bir anda yok oluyor ve yalnız kalıyorsunuz. Kalıntılar arasında dolaşmak, taşlara dokunmak, bir zamanlar şehir halkının beslenmesi için tarım yapılan teraslarda yürümek veya merdivenleri tırmanıp en sonunda hepimizin bildiği o klasik Machu Picchu manzarasını çıplak gözlerinizle görmek oldukça heyecan verici bir deneyim.




Gökyüzü bazen her iki zirveyi de görmenize izin verirken, bazen zirvelerden birini ya da ikisini birden bir bulut tabakası kaplıyor. Ya da aşağıdaki Urubamba nehriyle aranızda bir bulut katmanı giriyor. Eğer Bizim gibi şanslıysanız bulutların bu tüm olası hareketlerini Machu Picchu’da geçirdiğiniz birkaç saatte yaşıyorsunuz. Sonuçta zaman tükenip de geri dönüş zamanı geldiğinde hissettiğiniz bu mekânın gerçekten çok özel olduğu ve burada geçirdiğiniz o birkaç saati yaşamınız boyunca anımsayacağınız…

Machu Picchu Notları;

Machu Picchu hem UNESCO’nun Dünya Mirası listesinde hem de Dünyanın Yeni Yedi Harikasından bir tanesi...

Günde yaklaşık 2000 kişi tarafından ziyaret edilen Machu Picchu sabah 06:00 ile akşam 18:00 saatleri arasında açık ve giriş ücreti 124 N. Soles (40 USD civarı).


Ay Tapınağı
Şimdiki aklım olsa; Cusco’dan Machu Picchu’ya günübirlik gidip gelmek yerine bir gece Aguas Calientes’de konaklar sabah erkenden yukarı çıkardım. Böylelikle Ay Tapınağı’na tırmanma şansım da olurdu. Wayna Picchu’nun, Machu Picchu'dan 360 metre daha yüksek zirvesinde İnkalar tarafından inşa edilmiş Ay Tapınağı (The Temple of the Moon) bulunuyor. Ay Tapınağına Machu Picchu’dan başlayan bir patika ile tırmanabiliyorsunuz. Patikaya girişe sabah 07:00 ve öğleden sonra 13:00 saatleri arasında izin var ve günlük 400 kişiyle sınırlanmış. Tapınağa ulaşmak performansınıza ve patikanın karabalıklığına göre 1 ila 2 saat sürüyormuş.

Machu Picchu'nun o bildik resminin çekildiği nokta terasların en tepesinde yer alan "Watchman's Hut" isimli yapı.O noktada Machu Picchu'da olduğunuzu ispat edecek resmi çektirebilmek için sıranızı beklemeniz gerekiyor işte...

Intihuatana Kayası
Kalıntılardaki ilginç yapılardan biri Intihuatana Stone (Intihuatana Kayası). Araştırmacılar bu kayanın İnkalar tarafından astronomik bir takvim veya saat olarak kullanıldığını düşünüyorlar. Ekinox'da, (21 Mart ve 21 Eylül'de) öğle saatinde, Güneş herhangi bir gölge bırakmaksızın sütunun tam tepesinde yer alıyormuş... Antik şehirdeki diğer önemli yapılar; Güneş Tapınağı ve Üç Pencereli Oda veya Tapınak. Güneş tapınağı şehirdeki tek dairesel yapı –yarım daire şeklinde- ve tapınağın iki penceresinden doğu yönündekinden giren güneş ışınları kış gündönümünde (21 veya 22 Aralıkta) tam olarak tapınağın merkezindeki taşın üzerine düşüyormuş.

Yukarıda kalıntıların hemen yanında Machu Picchu Sanctuary Lodge isimli bir otel var. Oda fiyatlarını görünce (gecelik 900-1300 USD + yüzde 10 servis ücreti) web sitelerini incelemeye bile korkuyor insan ama sitede belirttikleri yılbaşı programı muhteşem; yeni yılın ilk saatlerinde Machu Picchu üzerinde güneşin doğuşunu izlemek… (www.sanctuarylodge.net )

Anımsadıkça gülümsediğim son sürpriz Machu Picchu dönüşü zikzaklar çizerek aşağıya Aguas Calientes’e dönerken karayolunu dikine kesen patikalardan koşarak inip, her dönüşümüzde önümüze çıkıp çığlıklar atarak ve ne olduğunu anlayamadığımız bir şeyler söyleyerek bizleri selamlayan küçük Quechua yerlisiydi... Yolun sonuna doğru “bak bu kez yetişemedi” derken Aguas Calientes girişindeki köprüde karşımızda buluverdik ve aracımız bu 6-7 yaşlarındaki çocuğun yolculardan bahşiş toplayabilmesi için durdu. Minibüsteki diğer yolcularla birlikte çocuğu alkışlarken birkaç Soles vermeden de duramadık tabii ki…


Eski bir 1000 Soles'lik banknot üzerinde Machu Picchu


Sürecek





Etiketler: , ,