Bhutan Yazıları 2


Phuentsholing'den Dünyanın Trafik Işıkları Olmayan tek Başkentine




Bir akşamüstü Phuentsholing’den Bhutan’a giriş yapan grup, akşam yemeğinde Bhutan’ın lezzetli yerel birası Druk 11000 ile tanışmasının ardından Gedu’ya doğru yola düşer.

Druk 11000
Lotodan büyük ikramiye çıksa şunu yapardım bunu yapardım muhabbetleri vardır hani. Hepimiz yaparız zaman zaman. İşte o muhabbetlerde “Sen ne yapardın?” diye sorduklarında verdiğim klasik yanıt şudur; “Bana çıkarsa, sana öyle bir yerden kart atarım ki, neresi olduğunu Google’da zor bulursun…”

İşte Gedu da adeta Google'da bile zor bulunan tam da böyle bir yer. Phuentsholing’e yaklaşık 2 saatlik mesafede küçük bir kasaba. Gedu’da Bhutan Kraliyet Üniversitesi’ne bağlı İşletme, İş İdaresi benzeri fakültelerin bulunduğu bir Yüksek Okul mevcut (Gaeddu College of Business Studies). Bir de küçük bir hidroelektrik santralı ki sonradan internette gördüğüm kadarıyla Bhtuan için önemli bir projeymiş... (Tala Hydroelectric Project)


Gedu, Üniversiteli Kızlar


Aslında en başta Gedu’da konaklamak gibi bir planımız yoktu. Fakat sabah Hindistan’ın Batı Bengal eyaletinin Darjeeling kentinden yola çıkmıştık ve Phuentsholing’e ulaştığımızda hava kararmaya yüz tutmuştu bile. Phuentsholing’den Thimphu’ya kadar olan yaklaşık 6 saatlik mesafeyi o yorgunlukla üstelik de gece kat etmemek adına yol üzerindeki Gedu’da konaklamak iyi bir fikirdi. Gedu’da kalabileceğimiz bir otel olmadığından da üniversiteye ait misafirhanede konakladık. 


Gedu, Dua Bayrakları


Üniversite Misafirhanesinin şartlarından burada söz etmektense sadece “İnsan hayatında kaç kez Bhutan gibi bir uzak ülkede, küçük bir şehirde üstelik de bir üniversite misafirhanesinde kalır ki?...” diyorum.

Gedu’dan aklımda kalan misafirhanedeki kırmızı dişli güler yüzlü Görevli. Adını anımsamıyor olsam da, Görevli’nin dişleri ve dudaklarındaki kırmızı lekelere rağmen sürekli gülümseyen yüzü aklımda. Sonraları Bhutan’da sık karşılaşacağımız insanların dişleri ve dudaklardaki bu parlak kırmızı lekelerin nedeni çiğnedikleri Doma. Büyük olasılıkla Bhutan’a özgü tek kötü alışkanlık. Areka isimli bir tür palmiyenin yemişi Ihlamur tozu ile karıştırılıyor ve Betel denilen bir ağacın yaprağına sarılıyor. Ardından da yavaş yavaş çiğneniyor… Sonuç parlak kırmızıya boyanmış dişler ve dudaklar ve büyük olasılıkla daha dingin bir ruh hali. (Tıpkı; Yemen’deki Khat, And Dağlarındaki Coca Yaprağı ya da hemen komşuları Hindistan’daki Paan gibi...)

Ertesi sabah erkenden Gaeddu College of Business Studies öğrencileri okullarına gelirken Biz de Thimphu’ya doğru düştük yola. Sabahın erken saatlerinde grubumuzun en genç elemanı Zeynep’ten (12 yaşında) daha yaşlı olduğunu düşündüğüm Toyota Coaster midibüsümüzle başkente doğru ilerlerken ilk farkına vardığım şey olağanüstü güzellikteki doğa ve dinginlik. Zaman zaman sadece bir aracın geçmesine izin veren, ormanlarla kaplı dağların arasında birbiri ardına gelen virajlar şeklinde ilerleyen kötü bir asfalt üzerinde yol alırken yeşilin her tonuyla dolu inanılmaz manzaralarla karşılaşıyorsunuz.  Her birkaç kilometrede bir karşınıza yükseklerden akan küçük bir şelale çıkıveriyor. Tehlikeli sayılabilecek geçitlerde, kavşaklarda ya da nehir kenarlarında kötülüklere karşı korunmak için yapılmış minik Chorten’ler de var. Zaman zaman rengârenk Dua Bayrakları kaplıyor yolun bir tarafını. Tüm köprüler Dua Bayraklarıyla kaplı zaten… Ama trafik yok denecek kadar az. Gürültü yok, doğa tertemiz ve çok güzel. Belki de Bhutan Halkının mutluluk formülü budur diye düşünmeden yapamıyor insan; Doğal güzellikler, Dingin bir yaşam ve üzerine eklenen Budizm ve biraz da Doma çiğnemek… 

Dua Bayrakları

Chorten veya Bhutan Tarzı Stupa

Pa That Luang (Great Stupa) 
Vientiane, Laos
Bu arada Bhutan dilinde bir sözcük olan Chorten; adakların sunulabilmesi için yapılmış bir kaide veya yapı anlamına geliyor. Chorten’i Bhutan tarzı Stupa olarak da isimlendirmek mümkün. Stupa ise Budizm'de genellikle meditasyon mekanı olarak kullanılan, içerisinde kutsal sayılan emanetler bulunan, küçük bir tepecik çeklinde inşa edilmiş yapılara verilen genel bir isim. Nepal, Tibet, Bhutan, Laos gibi Budist ülkelerde mimari açıdan farklı şekillerde olabiliyorlar. (Laos'un başkenti Vientiane'daki Pa That Luang,"Great Stupa" oldukça etkilendiğim yapılardan biridir sözgelimi...)

Lonely Planet Bhutan’a göre; Dünyanın en sıra dışı ülkesinin 50 yıllık Başkenti Thimphu’nun ülkenin doğal muhafazakârlığını zorlayan genç bir taşkınlığı var. Gerçekten de caddelerinde geleneksel Kira’larını giymiş kadınların otomobilleriyle bir yerlere gittiği, Gho giymiş her kesimden erkeğin, kırmızı giysili Keşişlerle birlikte gündelik koşuşturmacalarının içinde fotoğraf makineli turistlere karıştığı bir yaşam var. Koşuşturmaca dedim ama aslında bizlerin alıştığına kıyasla yaşam oldukça “yavaş” bu yaklaşık 80 bin nüfuslu şehirde.


Thimphu Sokaklarında Kira'lı Kız Öğrenciler

Thimphu Sokaklarından; Saat Kulesi

Başkent Thimphu

Thimphu Sokakları

Thimphu’daki ilk durağımız; National Memorial Chorten. Bu Tibet tarzındaki Stupa 1974 yılında 3. Kral Jigme Dorji Wangchuck anısına inşa edilmiş. Burası günün her saatinde ibadetlerini yerine getiren şehir sakinlerini görebileceğiniz önemli bir tapınak. Stupa’nın etrafında saat yönünde, zaman zaman ellerindeki Dua Çarklarını çevirerek dönen yaşlı insanları izlemek oldukça ilginç. Tabii ki fotoğraflamak da bir o kadar keyifli… Grup olarak National Memorial Chorten’den çıkarken bir anda ünlü de olduk. Bhutan Televizyonundan elinde mikrofon ile bir bayan ve hemen arkasındaki kameraman önümüzü kesip bizimle röportaj yapmak istediklerini söylediler. Biz de Bhutan ile ilgili görüşlerimizi aktardık. Peki, Kral’ımıza ne söylemek isterdiniz dediklerinde ise; “Önce saygılarımızı sunduğumuzu ve bu güzel ülkeyi olduğu gibi korumasını istediğimizi” grup adına söyledim.

Birkaç gün sonra Tiger’s Nest manastırının girişindeki Polis memuru rehberimiz Sonam’a beni işaret edip bir şeyler söyledi. “Ona çok tanıdık geldiğimi, Beni belki de TV’de görmüş olabileceğini” söylemiş. Eğer Doma çiğnemekten dişleri kıpkırmızı olmuş Polis memurunun kafası iyi değildiyse veya Sonam bana bir muziplik yapmadıysa gerçekten Bhutan Televizyonuna grup olarak çıktık ki bunu paylaşmadan yapamayacağım...


National Memorial Chorten

Dua Çarklı İbadet...

National Memorial Chorten'de Saat Yönünde Dönerek İbadet Edenler

Bir sonraki durağımız Buddha Viewpoint. Henüz tamamlanmamış olsa da 50 küsur metre yüksekliğindeki devasa bir Buda heykelinin Thimphu vadisini adeta “Big Brother“ gibi izlediği, tepelere kurulmuş geniş bir alan burası. Buradan şehrin gerçekten etkileyici bir manzarası var. Ayrıca Thimphu şehir merkezinden de her kafanızı kaldırdığınızda bu devasa heykeli görebiliyorsunuz.

Buddha Viewpoint

Ardından öğle yemeğimiz için şehir merkezindeki Bhutan Kitchen isimli restorana geçtik. Kent merkezindeki en merkezi kavşakta yer alan Restoranımıza girerken Bhutan’ın en “meşhur” trafik polisi ile de karşılaştık. Kavşağın tam ortasındaki Polis Memuru dünyanın trafik ışığı olmayan bu tek Başkentinin en kalabalık kavşağında (Norzim Lam Caddesi üzerindeki Traffic Circle'da) kendine özgü el ve kol hareketleriyle araçları yönlendiriyordu.

Bhutan'ın En Meşhur Polis Memuru
Thimpu’da trafik ışıkları olmaması ile ilgili birtakım rivayetler mevcut. Birincisi; Birkaç yıl önce Thimphu’nun bu önemli kavşağına trafik ışıkları konmuş. Fakat Majesteleri Kral; ışıkları görüp de “Zaten trafik falan yok, Neden böyle lüzumsuz şeylere para harcıyorsunuz?”  diyerek kızmış ve ertesi gün hepsi kaldırılmış. Bir diğer rivayete göre; Thimphu sakinleri zaten pek de trafik olmayan Başkentlerine konulan trafik ışıklarına bir türlü ayak uyduramamışlar ve kimse bizim kırmızı-sarı-yeşil renkleri ciddiye almamış. Yetkililer de Işıkları kaldırmışlar. Fakat nedeni ne olursa olsun trafik ışıkları yerine, kendine özgü el ve kol hareketleriyle araçları yönlendiren bu Polis memuru başkente gelen Hemen tüm turistlerin ilgisini çekiyor… 

Kim bilir belki de Bhutan’ın Oxford’da eğitim görmüş, ülke turizmini geliştirmek isteyen genç Kralı, Thimphu’ya ait “Dünyanın trafik ışıkları olmayan tek Başkenti”  unvanını korumak istemiştir…

Sürecek





Etiketler: ,