Paro'dan Bumtang'a çok uzun bir yol gider ve bir festival süprizi; The Naked Dance...
Mantra genellikle Sanskritçe kutsal hece veya şiirler için kullanılan genel bir
terim. Mantralar, sözcükler ve söylerken oluşturdukları titreşimlerden faydalanarak derin
bir ruhani bilince ulaşmayı sağlayan bir kanal ya da yol olarak kabul
ediliyorlar.
En bilinen Mantra ise “Om Mani Padme Hum”… Budizm’de çok derin anlamı olan bu Mantra’yı
dilimize, ya da başka bir dile çevirmek pek mümkün değil. Saf olmayan beden ve
zihninizi, saf olan Buda bedeni ve zihnine dönüştürebilirsiniz gibi bir anlamı
var. (Bu kadar basit değil tabii ki!) Bu konuda meraklı olup ayrıntı
isteyenler bu link’e bakabilirler.
İşte Paro’dan sabaha
karşı 04.00’de yola çıktığımızda şoförümüz Sirin, yolun ilk 2 saati boyunca
aralıksız bu Mantra’yı mırıldandı…
Aslında ilk planımız Paro’dan sonraki
durağımız Bumthang’a uçmaktı. Sabah saat 08.05’de Bhumthang’da olup tüm günü
Jambay Lhakhang Drup Festivaline ayıracaktık. Fakat muson yağmurlarının zarar
verdiği pisti onarılan Bumthang havalimanındaki çalışmalar yetişmeyince biz de
bu yolu bizim Toyota midibüsle yapmak zorunda kaldık.
O yüzden de sabaha karşı
04.00’de düştük yola. Yolumuz yaklaşık 290 km ve 15 saat kadar sürecek. Yolun kahvaltı
yapacağımız 3140 metre rakımlı Dochu La Geçidine (Dochu La Pass) kadar olan ilk
bölümünde Sirin’in aralıksız “Om Mani Padme Hum” mırıltılarını dinleyerek geldik. Saat 06.00 gibiydi, güneş henüz
doğmuştu ve dışarısı çok soğuktu…
Geçitteki Dochu La Resort
otelin restoranındaki kocaman sobanın etrafına dizilip içimizi ısıttıktan sonra
harika bir kahvaltı yaptık. Burası ülkenin 2 önemli kenti; Başkent Thimphu ve
Punakha arasında yer aldığından gelip geçenler için harika bir mola yeri.
Ayrıca muhteşem bir Himalaya manzarasına sahip terası ve oldukça güzel ama bir
o kadar da pahalı hediyelik eşyalar satın alabileceğiniz bir mağazası var…
|
Dochu La Pass Resort Hotel Terası |
|
Arkada Himalayalar |
|
Bu da Dochu La Pass Resort Restorandan... |
Dochu La Geçidindeki
diğer önemli yapılardan daha sonra söz edeceğim. Dönüşümüz yine buradan olacak
çünkü…
Dochu La Geçidinden sonra
yol şartları zorlaşıyor. Yol tek şerit, asfaltı yer yer göremiyorsunuz ve yolun
tamamında midibüsümüzün içinde bizi hoplatıp zıplatan çukurlar var. Önce
zikzaklar çizerek bir tepeye tırmanıyor ardından yine zikzaklar çizerek
aşağılara iniyorsunuz. Manzara yine harika ve yine her birkaç kilometrede bir
ya yükseklerden akan bir şelale ya da ortasındaki Dua Çarkıyla küçük bir Chorten çıkıyor karşınıza…
|
Çay molası verdiğimiz Kuenphen Restoranın dinlenme salonu |
|
Yol üzerindeki küçük bir köyün Marketi ve Köy Sakinleri |
Öğleye doğru ufak bir çay
molası ve ardından bir 2 saat daha yol alıp yemek molası verdikten sonra; "Az gittik, uz
gittik, dere tepe düz gittik bir de baktık bir arpa boyu yol gitmişiz" misali yaklaşık
300 km’yi ancak 15 saatte aşıp Bumthang’daki otelimiz Samyae Resort'a kapağı attık.
Yolda Rehberimiz Sonam’la
sohbet ederken, Bumtang’a gitme amacımız Jambay Lhakhang Drup Festivalinin bir
parçası olan Kutsal Çıplak Dans’dan (Naked Dans veya Ter-Cham) haberimiz oldu. Doğal olarak
Naked Dans’ı izlememiz kaçınılmazdı...
Otele yerleştik,
yemeğimiz yedik ve birkaç saatlik dinlenmenin ardından Naked Dans’ı izlemek için
yeniden çıktık yola. Saat 23.00 civarı festival alanı Jampa Lhakhang tapınağının
avlusuna vardık. İliklerimize kadar işleyen soğukta “çıplak” dansçıları
beklemeye başladık. Yerli halk çoluk çocuk demeden alanı çoktan doldurmuştu. Kötü bir mikrofon aracılığıyla avluya yayılan bir ses
sürekli bir şeyler anlatıp duruyordu. Sonam bir kısmını çevirdi; "Bu dansın çok kutsal olduğunu, dansçıların amatör
olduklarını dolayısıyla yaptıkları hareketlerin kötü görünebileceğini, bu dansı
ancak sessiz ve konsantre olarak izlersek içerisindeki derin içeriği farkedebileceğimizi,
fakat ne olursa olsun törene saygı göstermemiz gerektiğini ve asla gülmememiz
gerektiğini" anlatıyorlarmış. Ve tabii ki fotoğraf çekmek kesinlikle yasaktı...
Dansın ortaya çıkış öyküsü de şöyle; Avlusunda durduğumuz tapınağın inşasına musallat olan kötü İblislerin ilgisini çekebilmek için Dorji Lingpa bu dansı ortaya çıkarmış. Dansı görüp dikkati dağılan İblislerin bu zaaflarından yararlanıp tapınağın inşasını bitirmişler. (Bu arada Dorje Lingpa; Terma denilen "Saklı Hazine"leri bulan 5 büyük Hazine Bulucu'dan biri...)
Gece yarısını biraz geçe
önce meydanın ortasındaki ateşe odunlar atıldı, Polisler kalabalığın arasında fotoğraf makinesi, kamera vs. var mı diye son kontrollerini yaptılar, davullar çalmaya başladı ve ardından Kutsal Çıplak Dansın, yüzlerindeki maske dışında üzerlerinde hiçbir şey olmayan erkek dansçıları
çıktılar ortaya. Bölgedeki köylerden
seçilen amatör dansçılar o soğukta çıplak olarak gösterilerini yapmaya
başladılar. Fakat gerçekten dans öncesindeki uyarıda söylendiği gibi
hareketlerinde oldukça acemiydiler. Yerel halk da turistlerden önce gülmeye başlayıp dansçılarla alay edince dansın içerdiği derin anlamı kavrama şansımız
kalmadığını düşünüp bir süre sonra otele geri döndük.
Yazıyı hazırlarken
internette karşıma çıkan bir blog’u paylaşmak istiyorum burada. Norbu Wangchuk’un My Voice isimli blog’undaki Kutsal Çıplak Dans ile ilgili yazısı bir
Bhutan’lının gözünden bakmayı denemek açısından ilginç olabilir...(link; Norbu Wangchuk's My Voice)
Sabaha karşı 04.00’de
yola çıkıp, üzerine 15 saat yolculuk yapıp, üzerine 1 saatten biraz daha fazla
iliklerime işleyen soğukta Naked Dance bekleyip bir de dansı izledikten sonra az
buçuk hayal kırıklığına uğrayınca tüm gezinin en kötü otel odasında bile
deliksiz uyudum…
|
Hotel Samyae Resort |
Sabah yeniden festival
alanına gittik. Alana yaklaşırken Bumthang’lılar en güzel giysilerini giymiş
festival alanına doğru geliyorlardı. Festival alanı Jampey Lhakhang Tapınağının
hemen yanı başındaki, önceki gece Kutsal Çıplak Dans’ı izlediğimiz avlu ve hemen avluya
bitişik duvarın arkasındaki panayırdı.
Jampey Lhakhang 5. bölümde söz ettiğim, Tibet Kralı Songsten
Gampo’nun Budizm’in Tibet’e yayılmasına engel olan Dev Iblis’i, sonsuza
kadar yeryüzüne çivilemek için bir gecede inşa ettirdiği 108 tapınaktan bir
tanesi… Guru Rinpoche Bumthang’a geldiğinde bu tapınağı da ziyaret etmiş.
|
Jampey Lhakhang'ın Çatıları |
Festival gösterilerinin yapıldığı Tapınağın avlusundaki alan oldukça kalabalıktı. Yerli halk ailecek gelip
gösterilerin yapıldığı alanın etrafında çoktan yerlerini almışlardı. Gösteriler; rengarenk giysili dansçıların kimi maskeli kimi maskesiz geleneksel danslarından oluşuyordu. Bahçenin diğer
bölümlerinde piknik yapan aileler çimlerin üzerine yayılmışlar, en güzel giysileri giydirilmiş
çocuklar festivalin tadını çıkartıyorlardı. Bahçe duvarının hemen arkasındaki
panayır alanında, çadırlardan kurulmuş hediyelik eşya satan dükkanlar, rulet
benzeri bir oyunla kumar oynatanların stantları arasında bir süre dolaştım. Açıkçası Ben Jambay Lhakhang Drup Festivalinde Bumthang'da olmaktan inanılmaz keyif aldım.
Jambay Lhakhang Drup Festivalinde fotoğrafladıklarımdan;
Festival alanında daha
saatlerce kalabilirdim ama maalesef Bumthang’a uçakla gelememek bize bir gün
kaybettirdi... Daha görülecek çok yer var; bir sonraki durak Jakar Dzong yani Beyaz Kuş Dzong’u.
Sürecek