Paro Sokaklarında
Ana caddesinin Bana
kovboy filmlerindeki kasabaları anımsattığı şehirde ilk ziyaret ettiğimiz yer; Dumtse Lhakhang. Burası Chorten tarzında
1400’lü yıllarda inşa edilmiş bir tapınak. Tapınağı inşa eden kişi de “bizim” Iron Bridge Builder (Demir Köprü İnşa
Eden) Thangtong Gyalpo…
|
Dumptse Lhakhang Tapınağı |
Tapınak Cehennem, Yeryüzü
ve Cennet’i temsil eden 3 kattan oluşuyor ve içerisinde gerçekten görmeğe değer
duvar resimleri var ki bazıları Bhutan’dakiler arasında en iyi olanlarmış.
Küçük bir öneri; buraya gelmeden önce yanınızda mutlaka bir el feneri olsun;
hem duvar resimlerini görebilmek hem de karanlıkta dik ve dar ahşap merdivenlerden
üst katlara çıkıp inebilmek için...
Ayrıca Gyalpo Usta bu
tapınağın 3. katını şeytanlara karşı savaşında uçup gitmemesi için zincirlerle bağlamış.
Bu tapınak ile ilgili
küçük bir not; İnternette ve Lonely Planet Bhutan kitabında rastladığım bir
bilgiye göre Dumtse Lhaklang’ı gezebilmeniz için seyahat acenteniz adınıza
ayrıca bir izin almalıymış. Nedeni konusunda hiçbir fikrim yok…
Sonraki durak; Paro
Dzong. Asıl adı Rinchen Pung Dzong
veya kısaltılmış haliyle Rinpung Dzong.
Mücevher Yığını Üzerindeki Kale
anlamına geliyormuş…
|
Rinpung Dzong |
|
Paro'dan Rinpung Dzong ve Hemen Arkasındaki Tepede
Gözetleme Kulesi Ta Dzong (Ulusal Müze) |
Dzong’un yapımına 1644
yılında başlanmış. Dzong’un inşa edilmesi emrini veren Namgyal ve Dzong Guru
Rinpoche’nin yaptırdığı bir tapınağın temelleri üzerine inşa edilmiş. Dzong pek
çok kez Tibetli istilacılara karşı Paro Vadisini korumuş. 1905 yılında Dzong’u
ziyatret eden bir İngiliz Subayı verandada Tibet’li istilacılara karşı
kullanılmış eski mancınıklar olduğunu yazmış…
Rinpung Dzong Bhutan’daki
diğer örnekleriyle aynı mimari özelliklere sahip. Ahşap oynamalar ve duvar
resimleri müthiş. Avluda dolaşırken gündelik yaşamları içindeki keşişleri veya
binanın ahşap kısımlarındaki el yapımı oymaları ve resimleri fotoğraflamak
müthiş keyifli… Ayrıca Dzong’un harika da bir Paro Vadisi manzarası var. Tabii
tüm Paro şehrinden Rinpung Dzong ‘un manzarası da oldukça heybetli
belirtmeliyim…
|
Rinpung Dzong Ana Avlu'dan... |
|
Dzong'un Ahşap Oymalarından Ayrıntı |
|
Rinpung Dzong'dan Paro Vadisi |
Küçük bir bilgi; Keanu
Reeves’in Siddartha’yı oynadığı Bernardo Bertolucchi’nin 1993 yılı yapımı Little Buddha (Küçük Buda) filminin bazı sahneleri bu Dzong’da çekilmiş.
Rinpung Dzong’un hemen
yanı başındaki tepede eski gözetleme kulesi yer alıyor. Ta Dzong olarak
isimlendirilen bu kule 1968 yılından beri Ulusal Müze olarak işlev görüyormuş. Maalesef ne olduğunu anımsamadığım bir
nedenden ötürü burayı ziyaret edemedik…
|
Ulusal Müze; Ta Dzong |
Rinpung Dzong’dan çıkışta
Paro şehrine doğru aşağıya doğru yürüyüp nehir kenarına (Paro Chhu) ulaştık ve karşımıza çıkan Nyamai Zam isimli harika kapalı köprüde bir sürü fotoğraf çektik.
|
Nyamai Zam Köprüsü |
Yemek öncesinde grubun
alışveriş tutkusuna hakim olamayan çoğunluğu Paro’nun ana caddesine dağılırken
Ben azınlık ile birlikte Chhoeten
Lhakhang isimli ana caddenin hemen sonundaki tapınağı görmeye gittim.
Pek de bir özelliği
olmayan tapınağın ardından Paro’nun ana caddesinde öylesine yürümek, etrafı izlemek oldukça keyifliydi.
Bir ara Paro’lu gençlerin oynadığı bir oyun dikkatimi çekti. Kare şeklinde bir
masanın dört köşesinde bilardo masalarındakine benzer delikler var. Masanın dört bir kenarındaki oyuncular masanın üzerinde yer alan bizim tavla pullarına benzer disklere parmaklarıyla vurup birbirlerine çarptırarak deliklere sokmaya
çalışıyorlar. İsteka yerine parmakların, bilardo topu yerine tavla pulu benzeri
disklerin kullanıldığı bir tür basit bilardo… Fakat bir yandan da Doma çiğneyip arada sırada da çiğnedikleri Doma'nın artıklarını tüm doğallıklarıyla tükürüveren gençler oldukça eğleniyorlardı.
Fakat benim için onları izlemek çok daha eğlenceliydi…
Yemek sonrası şehrin
birazcık dışındaki, Bhutan’ın en eski tapınaklarından Kyichu Lhakhang tapınağını ziyaret ettik.
Bu tapınak Tibet Kralı Songsten Gampo tarafından 659 yılında inşa
edilmiş. Efsaneye göre Kral Gampo; Budizm’in Tibet’e yayılmasına engel olmaya
çalışan dişi, dev bir iblisi sonsuza kadar yeryüzüne çiviliyor. Dev derken; yerde yatarken yer yüzeyinde kapladığı alan küçük bir ülke kadar olan bir Dev'den söz ediyoruz bu arada... İşte Kral Gampo yatar pozisyonda
yere çivilenen bu Dev İblis’ in vücut parçalarına denk gelen yerlere de tam 108
tapınak inşa ediyor. Üstelik bu tapınakları da “bir tam gün” içerisinde inşa
ediyor. Bu Dev İblis’ in omuzlarını ve kalçalarını yeryüzüne çivileyen
tapınaklar Tibet’in merkezinde, dizleri ve dirseklerini çivileyenler ise
Tibet’in sınırlarında yer alıyormuş. Dev İblisi çivilemek için Bhutan’da da birkaç
tapınak mevcut ki işte Kyichu Lhakhang’da bunlardan biri. Bu tapınak İblis’ in belalı sol ayağını yeryüzüne çiviliyormuş…
|
Kyichu Lhakhang Tapınağı |
Kyichu Lhakhang gerçekten
ziyaret etmesi keyifli bir tapınak. Avluda duvar dibinde ellerinde tespihleri
ile oturmuş dua eden yaşlılar adeta tapınakla bütünleşmişler. Arka taraftaki
avluda bulunan 2 portakal ağacı dediklerine göre yıl boyunca meyve veriyormuş.
Yılın kalanını bilemem ama biz oradayken ağaçlarda portakallar vardı…
|
Yıl Boyunca Meyve Veren Portakal Ağaçları |
Ardından Bhutan’a ikinci
kez gelen ve turumuzu planlayan Dr Ümit Kuru bizi çay içmeye Bhutan’ın en lüks
otellerinden birine götürdü; Paro
yakınlarındaki bir çam ormanı içerisinde, oldukça hoş bir tasarımı olan lüks Amankora Hotel. Bu oteldeki bir gecelik konaklama Bhutan’ın
yıllık kişi başı geliri olan 1400 USD’mış…
|
Amankora Hotel, Paro; Cafe'sinden... |
Otelde fiyatları 250-500
Ngultrum (Yaklaşık 5-10 USD) arasında
değişen çaylardan denedik. Çayın yanında
ikram edilen kurabiyeler oldukça güzel, gruptan bazı dostların denediği
Tereyağlı Çay ise tam bir felaketti…
|
Amankora Hotel |
Hotel Amakora gözlerden
uzakta, muhteşem bir doğa içinde kafanızı dinleyebileceğiniz ya da sevdiğinizle
küçük bir kaçamak yapabileceğiniz harika bir otel. Eğer zenginseniz tabii ki...
Ama iki küçük sorununuz var; birincisi Bhutan'ın vize prosedürü ve ikincisi de; bu küçük ülkenin dünyanın her yerine uzak olması…
Gün ışığı azalmaya yüz
tutarken günün son aktivitesi olarak bir başka Dzong; Drukgyel
Dzong’u görmeye gittik. Dzong yerine ziyarete kapalı kalıntıları ile
karşılaşınca aktivite çok daha keyifli olan "Tipik Bir Bhutan Köyü" ziyareti haline dönüştü… Gündelik yaşamları içindeki Bhutan Köylülerini izlemek güzel
bir deneyimdi… Köyün, köylülerin ve duvarlarında fallus resimleri olan köy
evlerinin fotoğraflarını çektikten sonra otelimize doğru yola düştük… (Evlerin duvarlarındaki fallus'lardan ileride Bhutan'ın diğer bir önemli tarihsel şahsiyeti Drugpa Kunley - The Divine Madman- ile birlikte söz edeceğim...)
Köyden fotoğrafladıklarımdan;
Otelimize dönerken uzaklarda, gelmeden önce Bhutan’da en çok görmek istediğim iki yerden biri olan
Tiger’s Nest’i ilk kez çıplak gözlerimle gördüm. Bu bölümü bir sonraki sabah tırmanacağımız
Tiger’s Nest’in, noktadan çektiğim bir fotoğrafı ile bitirmek istiyorum. O anda "Tırmanması zorlu olacak" diye düşündüğümü anımsıyorum bir de...
Not: Yazıyı buraya kadar
sıkılmadan okuyup gelmeden önce Bhutan’da en çok görmek istediğim ikinci yeri
merak eden varsa eğer, Beni izlemeye devam edin lütfen…
|
Uzaklardan Tiger's Nest |
Sürecek